Ali Ekber Hitai
16. yüzyıl başlarında Çin'e seyahat etmiş ve gözlemlerini "Hıtaynâme" adlı Farsça eserinde toplamıştır.
Ali Ekber Hıtaî 16 yüzyılda yaşamış Osmanlı tarihçisi ve gezgindir. Hayatı hakkında bilinenler kısıtlıdır. 1500 yıllarda Çin'e yaptığı yolculukla ilgili Hıtâynâme adlı Farsça seyahatnameyi yazmıştır. Yapıtını 1516'da Yavuz Sultan Selim'e, onun ölümünden sonra da bazı eklemelerle Kanuni Sultan Süleyman'a sunmuştur. Ölümü veya hayatının geri kalanı hakkında bir bilgi bulunmamaktadır.
Hıtâynâme
Yirmi bir bölümden oluşan eserde Çin’in sınırları, merkezî idaresi, saltanat sistemi, yerleşim yerleri, iklimi ve coğrafî yapısı, dinleri, gelenekleri, şehirleri, posta sistemleri, yabancıları kabul usulleri, ordu teşkilâtı, hazineleri, imparatorluk sarayları, hapishaneleri, resmî bayramları, devletin idarî bölgeleri, tarım ve bahçıvanlığı, ilmi ve sanatı, eğlenceleri, kanunları ve eğitim sistemi, Batı dünyasıyla münasebetleri, İslâmiyet’in Çin’deki durumu, Çinliler’in bozkırlı insanlarla, Tibetliler’le ve Hintliler’le münasebetleri, tapınakları, sikkeleri ve kâğıt paraları, hukukları, resimleri ve resim koleksiyonları, başşehirlerindeki festivalleri, takvimleri, Çin tarihinin devirleri, batı bozkırlarında yapılan savaşlar hakkında bilgi verilmektedir. Çağdaş Ming hânedanının yıllığından alınan bu bilgilerin genellikle abartılı olduğu anlaşılmaktadır. Yapıtta yazarın kendi gözlemleri yanında, Gıyasettin Nakkaş (-ACAİB ÜL-LETAİF), Süleyman Tacir gibi daha önce Çin'e giderek seyahatname yazanlardan da alıntılar bulunmaktadır.
Ali Ekber Hıtaî 'nin Celal Aslan Tarafından Yayına Hazırlanan HITAYNAME'sine Ulaşmak ve Okumak İçin:
